GVON lezing Hoveniers van Oranje
Woensdag 14 april as. om 19.30 uur organiseert de GVON een online lezing van Lenneke Berkhout. Dit mede naar aanleiding van haar onlangs verschenen, nieuwe boek.
Dit nieuwe boek van Lenneke Berkhout is met recht verrassend te noemen omdat het een aspect van de rijke cultuurhistorie op historische buitenplaatsen benadert vanuit het perspectief van de hoveniers of gardeniers, zoals ze ook wel werden genoemd. Doorgaans zijn het de eigenaren van de paradijselijke tuinen die in de17de en 18de eeuw centraal staan of roem vergaarden met hun groene kunstwerken; hoveniers zijn tot nu toe vrijwel onderbelicht of zelfs onzichtbaar gebleven. Intensief archiefonderzoek van Lenneke Berkhout, die kort geleden op dit onderwerp promoveerde, plaatst de toen geldende vakkennis en -kunde nu in het voetlicht. Een hovenier van Oranje is een nut, bequaem en geexperimenteert persoon met een maatschappelijke positie, een carrière, een internationaal netwerk en een persoonlijk leven dat nauw verweven was met zijn prinselijke opdrachtgevers. Waardering voor hun werk of persoon was echter ver te zoeken. Er zijn genoeg afbeeldingen bekend van tuinen en parken en soms zie je daarop hardwerkende tuinlieden in een door hen goed onderhouden tuin, nog vaker werden ze afgeschilderd als onbetrouwbaar, eigenwijs, lui en onbekwaam. Drankmisbruik en wangedrag zijn daarbij geregelde typeringen. Ook de wijze waarop hun opdrachtgevers of hun rentmeesters met hen omgaan, zegt veel over de wijze waarop men in de 17de eeuw over handwerklieden dacht. Lonen konden eenzijdig worden gekort of ingehouden indien er zich zaken hadden voorgedaan die het hof onwelgevallig waren.
Berkhout behandelt in haar dissertatie, die ook voor een leek vol bijzondere verhalen en anekdotes staat, ruim 100 jaar tuingeschiedenis aan de hoven van de Oranjes. In haar onderzoek schetst zij de ontwikkelingen door die tijd heen en gaat zij in op de maatschappelijke veranderingen in relatie met wat dit voor de tuinbazen en hoveniers betekende. Waren de tuinwerkers aanvankelijk wat je zou kunnen betitelen als ‘eenvoudige’ tuinlieden, naarmate de tijd verstrijkt vergrootten zij hun kennis en vaardigheden aanzienlijk en brengen zij horti-culturele innovaties steeds in de praktijk. Daarnaast onderhielden zij netwerken met collega’s elders tot in het buitenland aan toe.
Dit nieuwe boek van Lenneke Berkhout is met recht verrassend te noemen omdat het een aspect van de rijke cultuurhistorie op historische buitenplaatsen benadert vanuit het perspectief van de hoveniers of gardeniers, zoals ze ook wel werden genoemd. Doorgaans zijn het de eigenaren van de paradijselijke tuinen die in de17de en 18de eeuw centraal staan of roem vergaarden met hun groene kunstwerken; hoveniers zijn tot nu toe vrijwel onderbelicht of zelfs onzichtbaar gebleven. Intensief archiefonderzoek van Lenneke Berkhout, die kort geleden op dit onderwerp promoveerde, plaatst de toen geldende vakkennis en -kunde nu in het voetlicht. Een hovenier van Oranje is een nut, bequaem en geexperimenteert persoon met een maatschappelijke positie, een carrière, een internationaal netwerk en een persoonlijk leven dat nauw verweven was met zijn prinselijke opdrachtgevers. Waardering voor hun werk of persoon was echter ver te zoeken. Er zijn genoeg afbeeldingen bekend van tuinen en parken en soms zie je daarop hardwerkende tuinlieden in een door hen goed onderhouden tuin, nog vaker werden ze afgeschilderd als onbetrouwbaar, eigenwijs, lui en onbekwaam. Drankmisbruik en wangedrag zijn daarbij geregelde typeringen. Ook de wijze waarop hun opdrachtgevers of hun rentmeesters met hen omgaan, zegt veel over de wijze waarop men in de 17de eeuw over handwerklieden dacht. Lonen konden eenzijdig worden gekort of ingehouden indien er zich zaken hadden voorgedaan die het hof onwelgevallig waren.
Berkhout behandelt in haar dissertatie, die ook voor een leek vol bijzondere verhalen en anekdotes staat, ruim 100 jaar tuingeschiedenis aan de hoven van de Oranjes. In haar onderzoek schetst zij de ontwikkelingen door die tijd heen en gaat zij in op de maatschappelijke veranderingen in relatie met wat dit voor de tuinbazen en hoveniers betekende. Waren de tuinwerkers aanvankelijk wat je zou kunnen betitelen als ‘eenvoudige’ tuinlieden, naarmate de tijd verstrijkt vergrootten zij hun kennis en vaardigheden aanzienlijk en brengen zij horti-culturele innovaties steeds in de praktijk. Daarnaast onderhielden zij netwerken met collega’s elders tot in het buitenland aan toe.
